Heer, Gij zijt vol ontferming voor allen

Eerbiedwaardige broeders in het bisschopsambt;
beminde broeders en zusters:

Met deze ontroerende aanroeping, ontleend aan het Boek der Wijsheid (Wijsh. 11, 23-26)[b:Wijsh. 11, 23-26], leidt de liturgie binnen in de eucharistische viering van Aswoensdag. Het zijn woorden die op de een of andere wijze de gehele weg van de Vastentijd openen, en die aan de basis liggen van de almacht van Gods liefde, zijn absolute heerschappij over elk schepsel, wat zich vertaalt in oneindige vergevingsgezindheid, bezield door een constante en universele wil tot leven. Iemand vergeven staat immers gelijk aan te zeggen: ik verlang niet dat je sterft maar dat je leeft; Ik wil altijd en alleen het goede voor jou.

Deze absolute zekerheid hield Jezus staande gedurende de veertig dagen die Hij doorbracht in de woestijn van Judea, na het doopsel dat hij van Johannes in de Jordaan ontving. Die lange tijd van stilte en vasten was voor Hem een ​​volledige overgave aan de Vader en aan zijn project van liefde; het was ook een "doopsel", dat wil zeggen een "onderdompeling" in zijn wil, en in die zin een vooruitlopen op het lijden en het kruis. De woestijn binnentrekken en daar lange tijd alleen verblijven, betekende zich vrijwillig blootstellen aan de aanvallen van de vijand, de verleider die Adam ten val bracht en door wiens afgunst de dood de wereld betrad (Wijsh. 2, 24)[[b:Wijsh. 2, 24]]; het betekende hem in de strijd in het open veld aanbinden, hem uitdagen met geen andere wapens dan een onbeperkt vertrouwen in de almachtige liefde van de Vader. Uw liefde is mij genoeg, mijn spijs is uw wil te doen (Joh. 4, 34)[[b:Joh. 4, 34]]: deze overtuiging leefde in de geest en het hart van Jezus tijdens diens "Vastentijd". Het was geen daad van trots, geen titanische onderneming, maar een keuze uit nederigheid, in overeenstemming met de Menswording en de doop in de Jordaan, in dezelfde lijn van gehoorzaamheid aan de barmhartige liefde van de Vader, die "de wereld zo heeft liefgehad dat Hij zijn eniggeboren Zoon heeft gegeven" (Joh. 3, 16)[b:Joh. 3, 16].

Dit alles heeft de Heer Jezus voor ons gedaan. Hij deed het om ons te redden en tegelijkertijd om ons de weg te wijzen om Hem te volgen. Verlossing is in feite een geschenk, het is Gods genade, maar om effect te hebben op mijn bestaan ​​is mijn instemming vereist, een aanvaarding die wordt getoond met daden, dat wil zeggen, met de wil om te leven zoals Jezus, om Hem na te volgen. Jezus volgen in de woestijn van de Veertigdagentijd is daarom een ​​noodzakelijke voorwaarde om te delen in zijn Pasen, in zijn "uittocht". Adam werd verdreven uit het aardse paradijs, symbool van de gemeenschap met God; nu, om terug te keren tot deze gemeenschap en bijgevolg tot het ware leven, het eeuwig leven, moet men door de woestijn gaan, de beproeving van het geloof. Niet alleen, maar met Jezus. Hij is ons -zoals altijd- voorgegaan en heeft de strijd tegen de geest van het kwaad reeds gewonnen. Dat is de betekenis van de Veertigdagentijd, een liturgische tijd die ons elk jaar uitnodigt om opnieuw de keuze te maken om Christus te volgen op de weg van de nederigheid om te delen in zijn overwinning op de zonde en de dood.

Vanuit dit perspectief wordt ook het boetvaardige teken van as begrepen, waarmee het hoofd wordt getekend van degenen die met goede wil aan de weg van Vasten beginnen. Het is in wezen een gebaar van nederigheid, dat betekent: ik erken wat ik ben, een kwetsbaar schepsel, gemaakt uit de aarde en bestemd voor de aarde, maar ook gemaakt naar het beeld van God en bestemd voor Hem. Stof, ja, maar geliefd, gevormd door zijn liefde, bezield door zijn levensadem, in staat zijn stem te herkennen en daaraan te beantwoorden; vrij en daarom ook in staat Hem ongehoorzaam te zijn en te bezwijken voor de verleiding van trots en zelfgenoegzaamheid. Dit is de zonde, een dodelijke ziekte die spoedig binnendrong om de gezegende aarde, de mens, te bezoedelen. Geschapen naar het beeld van de Heilige en Rechtvaardige, heeft de mens zijn onschuld verloren en kan hij nu alleen weer rechtvaardig zijn dankzij de rechtvaardigheid van God, de rechtvaardigheid van de liefde die - zoals de heilige Paulus schrijft - "zich door het geloof in Jezus Christus meedeelt" (Rom. 3, 22)[b:Rom. 3, 22]. In deze woorden van de Apostel vond ik de inspiratie voor mijn Boodschap[3402], gericht aan alle gelovigen ter gelegenheid van deze Veertigdagentijd: een reflectie op het thema van de gerechtigheid in het licht van de heilige Schriften en hun vervulling in Christus.

In de Bijbellezingen voor Aswoensdag[d:455] komt het thema van de gerechtigheid ook terug. Allereerst vormen de pagina van de profeet Joël en de antwoordpsalm -het Miserere- een boetvaardig tweeluik dat benadrukt hoe aan de oorsprong van alle materiële en sociale onrechtvaardigheid ligt wat de Bijbel "ongerechtigheid" noemt, dat wil zeggen zonde, die in wezen bestaat uit een ongehoorzaamheid aan God, dat wil zeggen gebrek aan liefde. "Ik erken dat ik misdreven heb -belijdt de psalmist-, / altijd heb ik mijn vergrijp voor ogen. / Jegens U alleen heb ik gezondigd, / wat U tegenstaat heb ik gedaan" (Ps. 50, 5-6)[b:Ps. 50, 5-6]. De eerste daad van gerechtigheid is daarom de eigen ongerechtigheid te erkennen en te erkennen dat deze geworteld is in het 'hart', in het middelpunt van de menselijke persoon. Het "vasten", het "geween", de "rouwklacht" (Joël 2, 12)[[b:Joël 2, 12]] en alle boetvaardige uitingen hebben alleen waarde in de ogen van God als ze een teken zijn van oprecht berouwvolle harten. Evenzo dringt het Evangelie, ontleend aan de "Bergrede", aan op de noodzaak om de "gerechtigheid" te beoefenen - aalmoezen, bidden, vasten - niet voor de mensen, maar alleen in de ogen van God, die "ziet in het verborgene". (Mt. 6, 1-6.16-18)[[b:Mt. 6, 1-6.16-18]] De ware "beloning" is niet de bewondering van anderen, maar de vriendschap met God en de genade die daaruit voortvloeit, een genade die vrede en kracht geeft om goed te doen, zelfs degenen lief te hebben die het niet waard zijn, om degenen te vergeven die ons kwaad hebben gedaan.

De tweede lezing, de roep van de heilige Paulus om zich met God te laten verzoenen (2 Kor. 5, 20)[[b:2 Kor. 5, 20]], bevat een van de beroemde Paulinische passages die alle reflectie over gerechtigheid herleidt tot het mysterie van Christus. De heilige Paulus schrijft: "Hem die geen zonde heeft gekend, heeft God voor ons tot zonde gemaakt, opdat wij door Hem Gods eigen heiligheid zouden worden" (2 Kor. 5, 21)[b:2 Kor. 5, 21]. In het hart van Christus, dat wil zeggen in het middelpunt van zijn goddelijk-menselijke Persoon, speelde zich het hele drama van de vrijheid af in beslissende en definitieve bewoordingen. God voerde zijn verlossingsplan tot in het extreme door en bleef trouw aan zijn liefde, zelfs tot de uitlevering van zijn eniggeboren Zoon aan de dood, en de dood aan het kruis. Zoals ik schreef in de Vastenboodschap[3402|4], "hier wordt de goddelijke rechtvaardigheid geopenbaard, totaal anders dan de menselijke... Dankzij de daad van Christus kunnen we binnengaan in de "grotere" rechtvaardigheid, namelijk die van de liefde (Rom. 13, 8-10)[[b:Rom. 13, 8-10]]".

Beminde broeders en zusters, de Vastentijd verbreedt onze horizon, richt ons op het eeuwige leven. Op deze aarde zijn we op bedevaart, "we hebben hier geen blijvende stad, maar zijn op zoek naar de stad van de toekomst", staat in de brief aan de Hebreeën (Hebr. 13, 14)[b:Hebr. 13, 14]. De Vastentijd stelt ons in staat de relativiteit van de goederen van deze aarde te begrijpen en stelt ons zo in staat om de noodzakelijke verzakingen te doen, het bevrijdt ons om het goede te doen. Openen we de aarde voor het hemels licht, voor de aanwezigheid van God onder ons. Amen.