Hartstocht voor de evangelisatie 13. - Getuigen: de Heilige Franciscus Xaverius

Geliefde broeders en zusters, goedendag!

We gaan verder op onze weg van de catechese met enkele voorbeelden van apostolische ijver [d:551]... we herinneren ons dat we spreken over evangelisatie, over apostolische ijver, over het uitdragen van Jezus' Naam. In de geschiedenis zijn er talloze vrouwen en mannen die dit op voorbeeldige wijze hebben gedaan. Vandaag, bijvoorbeeld, kiezen we de heilige Franciscus Xaverius: volgens sommigen wordt hij beschouwd als de grootste missionaris van de moderne tijd. Maar het is niet mogelijk te zeggen wie de grootste is, wie de minste, want er zijn zoveel verborgen missionarissen die zelfs vandaag nog zoveel meer doen dan de heilige Franciscus Xaverius. Bovendien is Xaverius patroon van de missies samen met de Heilige Theresia van het Kind Jezus. Een missionaris is groot wanneer hij op stap gaat. Er zijn talloze priesters, leken, zusters die naar de missies gaan ook uit Italië, velen van bij jullie. Ik merk bijvoorbeeld op wanneer men mij een priester voorstelt om bisschop te worden: hij is tien jaar missionaris geweest op die plaats.. Dat is belangrijk: uit het eigen vaderland vertrekken om het Evangelie te verkondigen. Dat is apostolische ijver. Dat moeten we zeer bevorderen. En wanneer we naar deze mannen en naar deze vrouwen kijken, dan leren we.

En de Heilige Franciscus Xaverius werd geboren in een gezin van verarmde adel in Navarra, in het Noorden van Spanje, in 1506. Hij ging in Parijs studeren - hij was intelligente, knappe jongeman. Daar ontmoet hij Ignatius van Loyola. Die doet hem de geestelijke oefeningen doen en hij verandert van leven. Hij laat heel zijn mondaine loopbaan achter om missionaris te worden. Hij wordt Jezuïet en legt de geloften af. Dan wordt hij priester en gaat evangeliseren, naar het Oosten gezonden. In die tijden was het reizen van missionarissen naar het Oosten een zending naar een onbekende wereld. Hij gaat omdat hij vervuld was van apostolische ijver.

Zo vertrok de eerste van een talrijke schare bewogen missionarissen uit de moderne tijden, bereid om lasten en grote gevaren te trotseren om streken en volkeren te ontmoeten met culturen en talen die volkomen onbekend waren, uitsluitend bewogen door het zeer grote verlangen Jezus Christus en zijn Evangelie te doen kennen.

In iets meer dan elf jaar bracht hij een buitengewoon werk tot stand. Hij is ongeveer elf jaar missionaris geweest. Bootreizen waren in tijd heel zwaar en gevaarlijk. Velen stierven onderweg door schipbreuk of ziekte. Vandaag echter sterven ze in de Middellandse zee omdat wij ze laten sterven... Xaverius verbleef meer dan drie en een half jaar op schepen. Een derde van heel de duur van zijn zending. Meer dan drie en een half jaar op schepen om naar India te reizen en vervolgens van India naar Japan.

Bij aankomst in Goa, in India, de hoofdplaats van het Portugese Oosten, culturele en commerciële hoofdstad, vestigde Xaverius er zijn basis maar stopte er niet. Hij begint de arme vissers van de Indische zuidkust te evangeliseren. Hij onderwijst catechismus en gebeden aan de kinderen, doopt en verzorgt de zieken. Tijdens een nachtelijk gebed bij het graf van de heilige apostel Heilige Bartolomeüs ervaart hij de roeping om verder dan India te gaan. Hij laat het reeds begonnen werk in goede handen en gaat met moed scheep naar de Molukken, de meest verwijderde eilanden van de Indonesische archipel. Voor deze mensen bestonden geen einders, zij gingen steeds verder... Wat een moed bezaten deze heilige missionarissen! Ook die van vandaag, al zijn zij geen drie maanden per boor op weg. Ze gaan 24 uren per vliegtuig maar dan is het gelijk. Eens aangekomen moet men vele kilometers afleggen en in het oerwoud doordringen. In de Molukken vertaalt Xaverius de catechismus in verzen in de lokale taal. Hij leert de catechismus zingen, omdat men het zingenderwijs beter leert. Zijn gevoelens leren we uit zijn brieven kennen. Hij schrijft: "Gevaren en lijden zijn rijke schatten van geestelijke troost wanneer men ze vrijwillig en uitsluitend uit liefde tot God aanvaardt. Men zou hier in enkele jaar tijd de ogen verliezen door de overvloedige tranen van vreugde!" 20 januari 1548 [[5682]] Hij weende van vreugde bij het zien van het werk van de Heer.

Op zekere dag ontmoet hij in India een Japanner die hem over zijn verre vaderland vertelt waar nog nooit een Europese missionaris zich had gewaagd. Franciscus Xaverius bezat de onrust van de apostel om verder te gaan en besluit zo snel mogelijk te vertrekken. Op een jonk van een Chinees komt hij er na een avontuurlijke reis aan. De drie jaren in Japan zijn zeer hard, omwille van het klimaat, omwille van de tegenstand en het ontbreken van kennis van de taal. Maar ook hier zullen de geplante zaden overvloedige vruchten voortbrengen.

De grote dromer Xaverius begrijpt in Japan dat het beslissende land voor de missionering van Azië een ander is: China. Met zijn cultuur, zijn geschiedenis, zijn grootheid. Feitelijk had het in dat deel van de wereld werkelijk de overhand. Ook vandaag is China een culturele pool met een grote geschiedenis, een schitterende geschiedenis. Om die reden keert Xaverius terug naar Goa. Korte tijd later gaat hij opnieuw scheep in de hoop in China binnen te mogen. Maar zijn plan mislukt. Hij sterft voor de poorten van China, op een eiland, het kleine eiland Shangchuan, in de ijdele verwachting in de buurt van Kanton aan land te kunnen gaan. Op 3 december 1552, overlijdt hij in grote verlatenheid met slechts één Chinees als verzorger bij hem. Zo eindigt de aardse reis van Franciscus Xaverius. Hij was oud, hoe oud was hij? Reeds tachtig? Neen... hij was slechts zesenveertig jaar. Hij had zijn leven aan de missie gegeven, met ijver. Hij vertrekt van het ontwikkelde Spanje en belandt in het op dat ogenblik meest ontwikkelde land van de wereld, China. Hij sterft aan de poorten van het grote China, vergezeld door een Chinees. Alles een symbool!

Zijn zeer intense activiteit ging steeds samen met het gebed, met de mystieke en contemplatieve eenheid met God. Nooit liet hij het gebed los. Hij besefte dat daar zijn sterkte lag. Overal waar hij verbleef had hij grote zorg voor de zieken, voor de armen en voor de kinderen. Hij was geen 'aristocratische' missionaris: hij was steeds op weg met de meest noodlijdenden, de kinderen die het meest nood hadden aan onderwijs, aan catechese. De armen, de zieken: altijd aan de grenzen van de hulp waar hij in grootheid is gegroeid. De liefde voor Christus was de kracht die hem stuwde tot aan de verste grenzen, met lasten en voortdurende gevaren. Ondanks ontgoochelingen en ontmoediging gaf het hem troost en vreugde bij het volgen en dienen van Hem tot het einde.

Moge de Heilige Franciscus Xaverius die dit grote werk heeft verricht, in grote armoede en met veel moed, ons een weinig van deze ijver schenken, van deze ijver om voor het Evangelie te leven en om het Evangelie te verkondigen. Aan de jongeren van vandaag die wat onrustig zijn en niet weten wat met die onrust aan te vangen, zeg ik: kijk naar Franciscus Xaverius, kijk naar de einder van de wereld, kijk naar de zeer noodlijdende mensen, kijk naar de mensen die lijden, zoveel mensen die nood hebben aan Jezus. En gaat, weest moedig. Ook vandaag zijn er moedige jongeren. Ik denk aan vele missionarissen, bijvoorbeeld in Papoea-Nieuw-Guinea, ik denk aan mijn vrienden, jongeren in het bisdom Vanimo en aan allen die gaan evangeliseren in het voetspoor van Franciscus Xaverius. Dat de Heer aan ons allen de vreugde schenke van het evangeliseren, de vreugde die zo mooie boodschap uit te dragen, die ons blij maakt, en iedereen.