Nobis, ad Catholicam

BRIEF
NOBIS, AD CATHOLICAM
VAN PAUS BENEDICTUS XV
AAN MGR. PASQUALE MORGANTI, AARTSBISSCHOP VAN RAVENNATI EN BISSCHOP VAN CERVESI,
TER GELEGENHEID VAN DE 600e STERFDAG VAN DANTE ALIGHIERI

Eerbiedwaardige Broeder,
groet en Apostolische Zegen.

Tot Ons, die onlangs — zij het onwaardig — door de eeuwige Stichter der Kerk zelf tot het bestuur van de katholieke Kerk zijn geroepen, hebt gij, ook namens het Comité dat zich beijvert om de plechtige vieringen ter ere van de goddelijke Alighieri[d:567] voor te bereiden, een getuigenis van toewijding en eerbied willen aanbieden, nu zich het zesde eeuwfeest voltrekt sinds in uw eerbiedwaardige stad dat stralend licht der dichters is gedoofd. Juist dit blijk van verering en liefde jegens Ons verlangt van Ons de uitdrukking van de diepe voldoening van Ons gemoed, die voortvloeit uit uw hoogst hoffelijke brief, en dat Wij u en de leden van hetzelfde Comité vele malen danken. Wat uw edel initiatief betreft, achten Wij het allereerst passend te erkennen dat Onze vermaarde Voorgangers, wier voetstappen Wij trachten te volgen, altijd de schone kunsten en de letteren hebben beschermd en die mannen hebben overladen met welverdiende lof en eer, die door scherpte van geest en omvang van cultuur hun eigen eeuw luister hebben bijgezet en hun naam aan de eeuwigheid hebben toevertrouwd.

Tot hun getal moet zeker Alighieri worden gerekend, van wie wij niet weten of enige dichter kan worden gelijkgesteld na die Homerus uit de meest verre oudheid.

Maar bovendien (en dat is nog belangrijker) komt daar een bijzondere reden bij waarom wij menen dat zijn plechtig jubileum met dankbare herinnering en met een grote volksopkomst moet worden gevierd, namelijk omdat Alighieri de ónze is. Want de Florentijnse dichter heeft – zoals iedereen weet – de liefde voor de natuur verbonden met de liefde voor de godsdienst, hij heeft zijn geest gevormd naar de voorschriften die voortkomen uit het innerlijk katholiek geloof, en hij heeft zijn ziel gevoed met de zuiverste en verhevenste gevoelens van menselijkheid en rechtvaardigheid. En zelfs al leek hij soms, door de bitterheden en beproevingen van de ballingschap en voortgedreven door partijgeest, af te wijken van een evenwichtige beoordeling, toch is het nooit gebeurd dat hij afweek van de waarheden van de christelijke leer. Want wie zal kunnen ontkennen dat onze Dante het vuur van zijn vernuft en zijn dichterlijke kracht heeft gevoed en versterkt door inspiratie te putten uit het katholieke geloof, zó zelfs dat hij in een bijna goddelijk gedicht de verheven mysteries van de godsdienst heeft bezongen? Daarom is er werkelijk niemand die niet het plichtsbesef erkent een zo grote naam te eren met een dankbare herdenking en met de grootste bewondering vanwege alle katholieken, waar ook ter wereld. Het programma van de vieringen dat ge ons hebt voorgelegd, opgesteld door het genoemde Comité met het doel om het zesde eeuwfeest van de dood van Alighieri door de katholieken waardig te herdenken, is van een zodanige betekenis dat men zich niets waardigers kan voorstellen. Want om op een rechtvaardige wijze de nagedachtenis te eren van de dichter die, door de voortreffelijkheid van zijn zang, de titel “de goddelijke” verdiende en die in verzen – nooit eerder en nooit later gehoord – de hoogste waarheden van het geloof heeft doorgegeven, wat zou dan geschikter zijn dan de tempel, waar hij in de laatste ogenblikken van zijn leven zijn ziel tot God heeft verheven, waar zijn stoffelijk overschot de juiste eer bewezen werd en waar zijn glorierijke relieken in vrede rusten, met meesterschap te herstellen en te verfraaien?

Derhalve keuren wij om twee redenen met warmte dat programma van vieringen en eerbewijzen goed dat gij hebt opgesteld: aangezien het nauw verbonden is met het katholieke geloof, stemt het niet alleen geheel overeen met de katholieken, maar beantwoordt het ook volmaakt aan de godsvrucht van de onsterfelijke dichter. Daarom spreken wij de oprechte wens uit dat onder alle katholieken, ook al wonen zij in verre streken, een edele en grootmoedige wedijver moge ontstaan om de nagedachtenis van de hoogste zanger te vieren; en dat dit zowel tot voordeel van de christennaam strekke zowel als waardig moge blijken voor de onsterfelijke dichter. Wat Ons betreft, willen wij niet dat bij uw voornemen en uw initiatief, gericht op het voorbereiden van de Alighieri-vieringen met grote en passende plechtigheid, die instemming ontbreekt die gij onlangs ook van onze voorganger Pius X, zaliger gedachtenis, hebt verkregen. Maar aangezien wij voornemens zijn onze bijdrage te leveren (naar de mogelijkheden van de Apostolische Stoel) om het huis van San Francesco te herstellen, opdat dit, teruggebracht tot zijn vroegere uiterlijke waardigheid en de luister van de oorspronkelijke kunst, majestueuzer en waardiger moge worden voor de stoffelijke resten van een zo groot man, hebben wij besloten tienduizend Italiaanse lire toe te kennen en wij hebben gelast dat deze u worden toegezonden. Ondertussen schenken wij, als voorsmaak van de hemelse gaven en als teken van Onze welwillendheid, aan u, eerbiedwaardige Broeder, aan de geestelijkheid en aan alle gelovigen die u zijn toevertrouwd, met liefde in de Heer de Apostolische Zegen.

Gegeven te Rome, bij Sint-Pieter, op 28 oktober 1914, in het eerste jaar van Ons Pontificaat.
BENEDICTUS PP. XV