De genade van het priesterschap

{...}

Waarin bestaat de genade van het priesterschap, die de wijdelingen vandaag gaan ontvangen?
U, diakens, die u met zorg hebt voorbereid op dit moment van de sacramentele wijding, weet dat heel goed. En u, dierbare priesters, die het zachte juk en de lichte last (Mt. 11, 30)[b:Mt. 11, 30] van het priesterschap draagt, weet dat eveneens. En ook u weet dat, christenen van Valencia en van heel Spanje, die uw priesters vergezelt en met hen de vreugde beleeft van uw gemeenschappelijk priesterschap, dat weliswaar onderscheiden is maar niet los staat van het ambtelijk priesterschap.

In deze viering zal ik me vooral tot de wijdelingen richten. Maar in hen staat mij de wijding voor ogen die ieder van u, priesters van Spanje, hetzij kort of lang geleden heeft ontvangen, en ik spoor u aan opnieuw de genade te beleven die in u is door de oplegging van de handen. (2 Tim. 1, 6)[[b:2 Tim. 1, 6]]

Geroepen door God Het sacrament van de wijding is diep verworteld in het mysterie van de roep welke God tot de mens richt. In degene die wordt uitgekozen verwerkelijkt zich het mysterie van de goddelijke roeping. Dat openbaart ons de eerste lezing, die ontleend is aan de profeet Jeremia.

God openbaart aan de mens zijn wil: 'Voordat Ik u in de moederschoot vormde, koos Ik u uit; voordat ge geboren werd, bestemde Ik u voor Mij; als profeet voor de volken heb Ik u aangewezen' (Jer. 1, 5)[b:Jer. 1, 5].

De roeping van de mens is iets dat zich eerst in God bevindt: in zijn geest en in de keuze die Godzelf verricht en die de mens in zijn eigen hart moet lezen. Wanneer hij die roeping die van God komt duidelijk gewaar wordt, ondergaat de mens de ervaring van zijn eigen tekortschieten. Hij weert zich tegen de verantwoordelijkheid die in de roeping vervat ligt. Hij zegt zoals de profeet: 'Ach, Jahwe, mijn Heer, ik kan niet spreken; ik ben veel te jong' (Jer. 1, 6)[b:Jer. 1, 6]. Zo wordt de roeping de vrucht van een innerlijk gesprek met God, en is zij soms het resultaat van een strijd met Hem.

Tegenover de terughoudendheid en de moeilijkheden die de mens opwerpt, wijst God op de kracht van zijn genade. En in de kracht van deze genade lukt het de mens zijn roeping te verwerkelijken: 'Naar iedereen tot wie Ik u zend, moet ge gaan, en alles wat Ik u opdraag moet ge hun zeggen. Wees niet bang voor hen want Ik ben bij u om u te redden ... Ik leg hiermee mijn woorden in uw mond' (Jer. 1, 7-9)[b:Jer. 1, 7-9].

Het is, dierbare broeders en geliefde zonen, noodzakelijk dit gesprek tussen God en de mens met het hart te overwegen om het wezen van uw roeping steeds weer te hervinden. Dit gesprek heeft reeds plaatsgevonden in u die op het punt staat de priesterwijding te ontvangen. En het zal ononderbroken voortgezet moeten worden gedurende heel uw leven door middel van het gebed, waarmerk van uw priesterlijke vroomheid.

Priesterlijke identiteit
In het besef van uw geroepen-zijn door God wortelt tegelijkertijd het geheim van uw priesterlijke identiteit. De woorden van de profeet Jeremia suggereren deze identiteit van de priester als: geroepen door een keuze, gewijd met een zalving, gezonden voor een zending. Geroepen door God in Jezus Christus, gewijd door Hem met de zalving van zijn Geest, gezonden om zijn zending te volbrengen in de Kerk. De onderrichtingen van het Leergezag van de Kerk over het priesterschap, geînspireerd door de openbaring, ontleend om zo te zeggen aan de lippen van God, kunnen elke twijfel met betrekking tot de priesterlijke identiteit oplossen.

Vooreerst is Jezus Christus onze Heer, eeuwige Hogepriester, het centrale uitgangspunt. Er is maar één Hogepriester, Christus Jezus vgl: Lumen Gentium, 28[[[617|28]]] (Hebr. 7, 24; Hebr. 8, 1)[[b:Hebr. 7, 24; Hebr. 8, 1]], gezalfd en naar de wereld gezonden door de Vader. vgl: Presbyterorum Ordinis, 2[[[704|2]]] (Joh. 10, 36)[[b:Joh. 10, 36]] Aan dat ene priesterschap hebben zowel de bisschoppen als de priesters deel, ieder volgens zijn orde en graad, om in de wereld de toewijding en de zending van Christus voort te zetten. Delend in de priesterlijke zalving van Christus en in zijn zending, handelen de priesters 'in de persoon van Christus'. Lumen Gentium, 28[[617|28]] Daarom ontvangen zij de zalving van de heilige Geest. Ja, u staat op het punt de Geest van heiligheid te ontvangen zoals de wijdingsformule zegt, opdat een speciaal heilig merkteken u gelijkvormig maakt aan de priester Christus en u in zijn Naam kunt handelen. vgl: Presbyterorum Ordinis, 2[[[704|2]]]

Gewijd door de bediening van de Kerk hebt u deel aan haar heilszending als 'medewerkers van de orde der bisschoppen' en zult u, volgens de mooie uitdrukking van sint Ignatius van Antiochië, met hen verenigd moeten zijn 'zoals de snaren met de lier'. Epistula ad Ephesios, [[853|+14]] Eenmaal uitgezonden naar een bijzondere gemeenschap, zult u Gods gezin bijeenbrengen, door het te onderrichten met het woord, om het te doen 'groeien in de eenheid' Presbyterorum Ordinis, 2[[704|2]] en het 'door Christus, in de Geest naar de Vader te leiden'. Presbyterorum Ordinis, 4[[704|4]]

Het celibaat: een totale gave aan de Heer
Geroepen, gewijd, gezonden. Deze drievoudige dimensie vormt de uitleg bij en bepaalt uw gedrag en uw levensstijl. U bent 'apart gesteld', 'afgezonderd', maar 'niet gescheiden'. Presbyterorum Ordinis, 3[[704|3]] U kunt zich dus ten volle aan het werk wijden dat u zal worden toevertrouwd: uw broeders dienen.

U begrijpt vervolgens dat de heilige wijding die u ontvangt, u helemaal omvat, u radikaal toewijdt aan, en van u levende instrumenten maakt van de werkzaamheid van Christus in de wereld, voortzetting van zijn zending tot glorie van de Vader.

Daaraan beantwoordt uw totale gave aan de Heer. Een totale gave die een inzet tot heiligheid inhoudt. Het is die innerlijke taak om 'na te volgen wat gij doet', zoals de aansporing luidt van het 'pontficale romano' voor de wijdingen. Het is de genade en de inzet tot navolging van Christus, om in uw bediening en in uw gedrag dat beeld tot uitdrukking te brengen dat u door het vuur van de Geest is ingedrukt, het beeld van de Christus, priester en slachtoffer, het beeld van de gekruisigde Verlosser.

Het is in deze kontekst van een totale verbintenis, van vereniging met Christus en van gemeenschap met zijn uitsluitende en definitieve toewijding aan het werk van de Vader, dat zich de verplichting tot het celibaat laat verstaan. Het is geen beperking, noch een frustratie. Het is de uitdrukking van een volledige gave, van een bijzondere toewijding, van een absolute beschikbaarheid. Aan de gave die God in het priesterschap verleent, beantwoordt van de kant van degene die daartoe uitgekozen wordt de verbintenis met heel zijn wezen, met zijn hart en met zijn lichaam, inclusief de naar het huwelijk verwijzende betekenis die het bevat, maar dan met betrekking tot de liefde van Christus en de totale verbintenis aan de gemeenschap van de Kerk: het priesterlijke celibaat.

De ziel van deze verbintenis is de liefde. Door het celibaat doet met geen afstand van de liefde, van het vermogen om in het leven de liefde te beleven en te betekenen; het hart en de vermogens van de priester dienen doortrokken te zijn van de liefde van Christus, om te midden van de broeders de getuige te zijn van een herderlijke liefde zonder grenzen.

Verworteld in de liefde
Het geheim van die herderlijke liefde is te vinden in het gesprek, de dialoog die Christus met ieder van hen die Hij heeft uitgekozen, onderhoudt; zoals Hij dat deed met Petrus, volgens de woorden van het Evangelie dat wij hebben verkondigd. Het is de vraag naar een bijzondere en exclusieve liefde jegens Christus, gesteld aan degene die een bijzondere zending heeft ontvangen en die de ervaring van het tekortschieten in eigen menselijke zwakheid heeft kunnen opdoen.

De verrezen Heer richt zich niet tot Petrus om hem verwijten te maken of te straffen vanwege zijn zwakte of vanwege de zonde die hij heeft begaan door Hem te verloochenen. Hij komt om hem te vragen naar zijn liefde. En dit is van een enorm en veelzeggend belang voor ieder van u: 'Hebt ge Mij lief?' (Joh. 21, 17)[b:Joh. 21, 17]. Hebt ge Mij toch lief? Bemint ge Mij steeds meer? Ja. Want de liefde is altijd groter dan de zwakheid en de zonde. En alleen zij, alleen de liefde ontdekt steeds nieuwe mogelijkheden voor innerlijke vernieuwing en vereniging met God, ook middels de ervaring van de zwakheid van de zonde.

Christus vraagt dus en stelt een onderzoek in naar de liefde. En Petrus antwoordt: 'Ja, Heer, Gij weet alles, Gij weet dat ik U bemin' (Joh. 21, 17)[b:Joh. 21, 17]. Hij antwoordt niet: 'Ja, ik bemin U', maar hij vertrouwt zich toe aan het hart van de Meester en aan zijn kennis, en antwoordt: 'Gij weet dat ik U bemin'.

Zo, door middel van deze tot drie maal toe beleden liefde, vertrouwt de verrezen Jezus aan Petrus zijn schapen toe. En op dezelfde manier vertrouwt Hij ze ook aan u toe. Het is noodzakelijk dat uw priesterlijke bediening krachtig verworteld is in de liefde voor Jezus Christus.

Vanuit de Eucharistie
De onverdeelde liefde voor Christus en voor de kudde die Hij u gaat toevertrouwen, brengt eenheid in het leven van de priester en in al de uitingen van zijn bediening. vgl: Presbyterorum Ordinis, 14[[[704|14]]] Gelijkvormig geworden aan de Heer, moet u op de eerste plaats de Eucharistie vieren, die niet zomaar een handeling is naast andere van uw bediening, maar die de wortel en de bestaansreden is van uw priesterschap. U zult vóór alles priester zijn om het offer van Christus 'die altijd leeft om voor ons ten beste te spreken' (Hebr. 7, 23)[b:Hebr. 7, 23] te vieren en tegenwoordig te stellen. Dat offer, dat enig is en onherhaalbaar, wordt in de Kerk op sacramentele wijze vernieuwd en tegenwoordig gesteld door de bediening van de priesters.

Zo wordt de Eucharistie de bediening die van binnenuit vorm moet geven aan heel uw bestaan. Van de ene kant zult u op sacramentele wijze het Lichaam en het Bloed van de Heer opdragen. Van de andere kant zult u, met Hem verenigd 'in persona Christi' ook uzelf en uw leven opdragen opdat het, opgenomen in en als het ware omgevormd door het eucharistisch offer, ook uitwendig omgevormd zij met Hem en deelt in de vernieuwende krachten van zijn Verrijzenis.

De Eucharistie zal het hoogtepunt zijn van uw bediening van de evangelieverkondiging vgl: Presbyterorum Ordinis, 4[[[704|4]]], toppunt van uw roeping tot het gebed, van verheerlijking van God en van voorspraak voor de·wereld. En door de eucharistische communie zal uw priesterschap geleidelijk aan dag in dag uit steeds meer verwerkelijkt worden.

De heilige Vincentius Ferrer, de apostel en wonderdoener van Valencia, heeft gezegd dat 'de heilige Mis de grootste akt van kontemplatie is die er kan bestaan'. Inderdaad, dat is waar. Daarom bent u allen uitgenodigd om 'uit de overvloed van de beschouwing uw actie te voeden en te bevorderen' Lumen Gentium, 41[[617|41]], welke een onuitputtelijke bron zal vinden in de viering van de Eucharistie en de andere sacramenten, in het getijdengebed, in het dagelijkse inwendige gebed, en in de liefdevolle overweging van de geheimen van Christus en van de Maagd bij het rozenkransgebed.

Toegewijd en totaal beschikbaar
De wijding die u gaat ontvangen geeft u de bevoegdheid tot de dienst, tot het dienstwerk van het heil, om zoals Christus 'aan de Vader toegewijd' en 'in de wereld gezonden' te zijn. (Joh. 10, 30)[b:Joh. 10, 30].

U hebt verplichtingen jegens het volk van God opdat ook zij Hem 'in waarheid toegewijd' (Joh. 17, 19)[b:Joh. 17, 19] mogen zijn. De dienst aan de mensen is niet een dimensie naast uw priesterschap: zij is een gevolg van uw toewijding.

Beoefen daarom de taken van uw bediening als evenzovele akten van uw toewijding, in de overtuiging dat zij allemaal zijn terug te brengen tot deze ene: de gemeenschap die u zal worden toevertrouwd bijeenbrengen in de lof van God de Vader, door Jezus Christus en in de Geest, opdat zij Kerk van Christus wordt, sacrament van heil. Het is met het oog daarop dat u het evangelie zult verkondigen en u zult wijden aan de katechese voor kinderen en volwassenen; daarom zult u beschikbaar zijn voor de viering van het sacrament van de verzoening; daarom zult u de zieken bezoeken en de armen helpen, uzelf alles voor allen makend om allen te winnen. (1 Kor. 9, 22)[[b:1 Kor. 9, 22]]

Wees dus niet bevreesd dat u zo van uw gelovigen en van degenen voor wie uw zending u bestemt, gescheiden zou raken. Wat u veeleer van hen zou scheiden, dat is wanneer u de zin van uw toegewijdzijn dat uw priesterschap kenmerkt, zou vergeten of verwaarlozen. Eén onder de velen zijn, in beroep, in levensstijl, in de wijze van u kleden, in politiek engagement, zou voor u geen hulp zijn bij de volle verwerkelijking van uw zending; u zou er uw eigen gelovigen door teleurstellen die u tenvolle als priester willen: als mensen die in de liturgie voorgaa, als meesters en als herders, zonder daardoor op te houden om als Christus broeders en virenden te zijn.

Maak daarom van uw totale beschikbaarheid voor God een totale beschikbaarheid voor uw gelovigen. Geef hun het ware brood van het woord, in trouw aan de waarheid van God en aan de onderrichtingen van de Kerk. Doe al wat mogelijk is om voor hen de toegang tot de sacramenten te vergemakkelijken, en op de eerste plaats het sacrament van de boete, teken en instrument van Gods barmhartigheid en van de verzoening die door Christus bewerkt is vgl: Redemptor Hominis, 20[[[237|20]]], terwijl u er ook zelf trouw in bent het te ontvangen. Bemin de zieken, de armen en degenen die aan de rand van de samenleving staan; zet u in voor alle rechtvaardige aangelegenheden van de arbeiders; troost de bedroefden; geef hoop aan de jongeren. Betoon u in alles 'dienaren van Christus'. (2 Kor. 6, 8)[[b:2 Kor. 6, 8]]

Overweeg goed wat Petrus u vraagt
Tijdens de dienst van het Woord zijn de bekende uitdrukkingen uit de eerste brief van Petrus voorgelezen, gericht aan de oudsten, aan de 'presbyters', aan alle hier aanwezige priesters.

Immers, juist u die hier verzameld bent, juist u bent die 'presbyters', de oudsten. En de jongeren die vandaag deze wijding gaan ontvangen zullen eveneens weer 'ouderen' worden, de verantwoordelijken van de gemeenschap.

Overweeg goed wat Petrus u vraagt, eveneens oudste 'en getuige van het lijden van Christus, tevens deelgenoot van de heerlijkheid die geopenbaard zal worden' (1 Pt. 5, 1)[b:1 Pt. 5, 1]. Wat is het dat hij u vraagt? Hij vraagt u de herderlijke dienst te verrichten die u is toevertrouwd: 'van harte en niet uit dwang, met toewijding en niet uit winstbejag' (1 Pt. 5, 2)[b:1 Pt. 5, 2]. Ja, met een edelmoedige inzet, en als levende voorbeelden voor de kudde.

Ziedaar het apostolische programma van het priesterlijke leven en de priesterlijke bediening die God u ooit heeft toevertrouwd. Het heeft nog niets van zijn wezenlijke actualiteit verloren. Het is een levend en hedendaags programma. En u moet het u dikwijls voor ogen stellen, in uw ziel, om er als in een spiegel uw eigen leven en uw bediening in weerspiegeld te zien.

Wanneer u dat doet dan zult u, zoals u de menigte van heilige priesters leert die in uw vaderland getuigen van Christus geweest zijn, 'als de Opperherder verschijnt de nooit verwelkende krans van de heerlijkheid ontvangen' (1 Pt. 5, 4)[b:1 Pt. 5, 4].

Mijn dierbare broeders in het priesterschap: de opvolger van Petrus die met u spreekt herhaalt u deze boodschap; en hij zou graag zien dat zij zich inprent in uw geest en in het hart van iedere priester bij gelegenheid van de dag van deze grote priesterwijding, bij deze viering van de genade van het priesterschap voor heel Spanje. Wees trouw aan deze boodschap. Zij komt van Christus!

Moge deze viering voor heel de Kerk in Spanje een vernieuwing betekenen van de onuitputtelijke genade van het priesterschap; een grotere eenheid onder allen die dezelfde genade van het priesterschap hebben ontvangen; een aanzienlijke toename van de priesterroepingen onder de jongeren, aangetrokken door het blije voorbeeld van uw inzet, en dat van zoveel seminaristen die hier aanwezig zijn en die ik een voor een groet om ze in hun roeping te bevestigen en te bemoedigen.