3. Vergeving. "Hij heeft hen liefgehad tot het einde" (Joh. 13, 2)

Dierbare broeders en zusters,

Vandaag kijken we naar een van de meest opvallende en heldere gebaren in het evangelie: het moment waarop Jezus tijdens het laatste avondmaal een stuk brood aanbiedt aan degene die op het punt staat hem te verraden. Het is niet alleen een gebaar van delen: het is veel meer; het is de laatste poging van de liefde om niet op te geven.

De heilige Johannes, met zijn diep spirituele gevoeligheid, vertelt ons als volgt over dit moment: "de duivel Judas Iskariot, de zoon van Simon, al het plan ingegeven om Hem over te leveren… en Jezus wist dat zijn uur gekomen was ..., gaf Hij hun een bewijs van zijn liefde tot het uiterste toe (Joh. 13, 1-2)[b:Joh. 13, 1-2]. Liefhebben tot het einde: hier ligt de sleutel tot het begrijpen van het hart van Christus. Een liefde die niet ophoudt bij afwijzing, teleurstelling en zelfs ondankbaarheid.

Jezus kent de tijd, maar hij onderwerpt zich er niet aan: Hij kiest ervoor. Hij is het die het moment herkent waarop zijn liefde de pijnlijkste wond moet doorstaan, die van het verraad. En in plaats van zich terug te trekken, te beschuldigen, te verdedigen... blijft Hij liefhebben: Hij wast de voeten, doopt het brood en biedt het aan.

"Hij is het aan wie Ik het stuk brood zal geven dat Ik ga indopen" (Joh. 13, 26)[b:Joh. 13, 26]. Met dit eenvoudige en nederige gebaar voert Jezus zijn liefde vooruit en naar de diepte, niet omdat Hij negeert wat er gebeurt, maar juist omdat Hij het duidelijk ziet. Hij heeft begrepen dat de vrijheid van de ander, zelfs als die verloren is gegaan in het kwaad, nog steeds bereikt kan worden door het licht van een zachtmoedig gebaar, omdat Hij weet dat ware vergeving niet wacht op berouw, maar zichzelf eerst aanbiedt, als een gratis geschenk, nog voordat het geaccepteerd wordt.

Judas begrijpt het helaas niet. Na het stuk brood - zegt het Evangelie - "voer de satan in hem" (v. 27)[b:Joh. 13, 27]. Deze passage treft ons: alsof het kwaad, dat tot dan toe verborgen was, zich openbaarde nadat de liefde haar meest weerloze gezicht had laten zien. En precies daarom, broeders en zusters, is dat stuk brood onze redding: omdat Hij ons vertelt dat God alles doet - absoluut alles - om ons te bereiken, zelfs in het uur dat we Hem afwijzen.

Het is hier dat vergeving al haar kracht onthult en het ware gezicht van hoop laat zien. Het is geen vergetelheid; het is geen zwakte. Het is het vermogen om de ander te bevrijden en van hem te houden tot het einde. De liefde van Jezus ontkent de waarheid van pijn niet, maar staat niet toe dat het kwaad het laatste woord heeft. Dit is het mysterie dat Jezus voor ons volbrengt en waarin ook wij soms geroepen zijn om deel te nemen.

Hoeveel relaties worden verbroken, hoeveel verhalen worden ingewikkeld, hoeveel onuitgesproken woorden blijven hangen. En toch laat het evangelie ons zien dat er altijd een manier is om lief te blijven hebben, zelfs als alles onherstelbaar in gevaar lijkt. Vergeven betekent niet het kwaad ontkennen, maar voorkomen dat het nog meer kwaad voortbrengt. Het is niet zeggen dat er niets gebeurd is, maar er alles aan doen om ervoor te zorgen dat wrok de toekomst niet bepaalt.

Als Judas de kamer verlaat, "was het nacht" (v. 30)[b:Joh. 13, 30]. Maar meteen daarna zegt Jezus: "Nu is de Mensenzoon verheerlijkt" (v. 31)[b:Joh. 13, 31]. De nacht is er nog steeds, maar er is al een licht gaan schijnen. En het schijnt omdat Christus trouw blijft tot het einde, en zijn liefde dus sterker is dan haat.

Beste broeders en zusters, ook wij ervaren pijnlijke en moeilijke nachten. Nachten van de ziel, nachten van teleurstelling, nachten waarin iemand ons pijn heeft gedaan of verraden. Op die momenten is de verleiding groot om ons af te sluiten, om onszelf te beschermen, om de klap terug te geven. Maar de Heer laat ons de hoop zien dat die andere weg bestaat, altijd bestaat. Hij leert ons dat je een stukje brood kunt aanbieden, zelfs aan iemand die ons de rug toekeert. Dat je kunt reageren met de stilte van vertrouwen. En dat we waardig verder kunnen gaan, zonder de liefde te verloochenen.

Laten we vandaag vragen om de genade om te kunnen vergeven, zelfs als we ons niet begrepen voelen, zelfs als we ons in de steek gelaten voelen. Want juist in die uren kan liefde haar hoogtepunt bereiken. Zoals Jezus ons leert, betekent liefhebben de ander vrijlaten - zelfs verraden - zonder ooit op te houden te geloven dat zelfs die vrijheid, gewond en verloren, kan worden weggerukt uit het bedrog van de duisternis en kan worden teruggebracht naar het licht van de goedheid.

Als het licht van vergeving door de diepste spleten van het hart weet te dringen, begrijpen we dat het nooit vergeefs is. Zelfs als de ander het niet accepteert, zelfs als het tevergeefs lijkt, bevrijdt vergeving degenen die het geven: het verdrijft wrok, het herstelt de vrede, het brengt ons terug bij onszelf.

Jezus laat met het eenvoudige gebaar van het aanbieden van brood zien dat elk verraad een kans op verlossing kan worden, als het wordt gekozen als ruimte voor een grotere liefde. Die geeft niet toe aan het kwaad, maar overwint het met het goede en voorkomt dat het datgene in ons uitroeit wat het meest waarachtig is: het vermogen om lief te hebben.

APPEAL
Aanstaande vrijdag, 22 augustus, vieren we de herdenking van het koningschap van de Heilige Maagd Maria. Maria is de Moeder van de gelovigen hier op aarde en wordt ook aangeroepen als Koningin van de Vrede, terwijl onze aarde nog steeds verwond wordt door oorlogen in het Heilige Land, in Oekraïne en in vele andere regio's van de wereld.

Ik nodig alle gelovigen uit om 22 augustus te wijden aan vasten en gebed en de Heer te smeken ons vrede en gerechtigheid te schenken en de tranen te drogen van hen die lijden onder de aanhoudende gewapende conflicten. Maria, Koningin van de Vrede, doe voorbede opdat de volkeren de weg naar vrede vinden.