Een relikwie is een voorwerp van grote spirituele betekenis, iets dat verband houdt met het leven van Onze Lieve Heer, Onze Lieve Vrouw of een heilige. Relikwieën vormen al sinds de vroegste dagen van de Kerk een belangrijk onderdeel van het christelijk leven en gebed.
- Het kan een feitelijk restant zijn van het lichaam van een heilige (beenderen, bloedvlekken, tanden of soms zelfs een niet vergaan lichaam - ze worden 1e klas relieken genoemd)
- Kleding of andere voorwerpen die een heilige/zalige gedragen of gebruikt heeft (2e klas relieken)
- Voorwerpen die een 1e of 2e klas reliek aangeraakt hebben, zoals bijv. een zakdoek, rozenkrans, etc. (Een 3e klas reliek)
Hoe een reliek vereren
Hoe kunnen we de heiligen eren zonder onze eer voor God te laten afnemen? Wat betekent 'vereren'?
Dat is een woord dat we wel gebruiken, maar niet vaak uitleggen. Iets 'vereren' (Latijn: venerari, vereren) is het hoog in achting houden en daarop ons gedrag aanpassen, het ons steeds bewust zijn van de aanwezigheid van iets hogers, belangrijkers.
Niet alle eer die we betonen is gelijk aan of wordt verward met de juiste aanbidding van God.
We kunnen veel inzichten halen uit de orde van de natuur om beter te begrijpen wat er in het bovennatuurlijke gebeurt. We gaan staan als een dame de kamer binnenkomt, we nemen onze hoed af als er een ambulance of begrafenisstoet passeert, we gebruiken speciale titulatuur uit respect voor onze leiders en gaan staan als we het volkslied zingen. Het is geen wonder dat we zelfs in families manieren hebben om onze gehoorzaamheid en genegenheid te tonen, aangezien deze twee ideeën onmogelijk te scheiden zijn met onze verwanten. We maken ons bijvoorbeeld geen zorgen dat we van God afdwalen door traditionele vormen van respect te gebruiken voor leden van onze familie. De reden hiervoor is dat we verschillende soorten eer, verschillende vormen van respect tonen.
Dulia
De heiligen zijn onze familie. Als we verenigd zijn met het mystieke lichaam van Christus, de Kerk, dan beschouwen we Christus als ons Hoofd en zijn wij zijn leden. We eren Maria, de moeder van Jezus en de moeder van de christenen. De speciale vorm van verering die we tonen aan de moeder van Christus wordt hyperdulia genoemd, en de (mindere) eer die we de heiligen in de hemel bewijzen wordt dulia genoemd. De opperste verering die alleen God toekomt wordt latria genoemd. Dit onderscheid, dat al in de tijd van Augustinus (354-430) werd gemaakt en door Thomas van Aquino , is nuttig om in gedachten te houden. De Kerk leert ons over deze verschillende vormen van eerbetoon, net zoals we verschillende manieren hebben om respect te tonen in ons dagelijks leven.
Relieken op het altaar - wijze van vereren
Om een relikwie te vereren kan men buigen, een kruis slaan, het relikwie of de reliekhouder kussen of bijv. de eigen rozenkrans tegen de relikwie of reliekhouder houden. De neiging een kniebuiging te maken voor een reliek is niet juist: een kniebuiging maakt men alleen voor Christus, hetzij aanwezig in het Heilig Sacrament, hetzij een priester (de “alter Christus”) een zegen geeft met bijv. een reliek. De kniebuiging is een teken van de latria.
Om de heiligen te eren en hun gebeden af te smeken tijdens de mis, kunnen we gebruik maken van hun relikwieën. Relieken van heiligen hebben altijd een prominente plaats ingenomen in de openbare eredienst van de Kerk. Zo zijn er relikwieën in de altaarsteen gelegd.
Relikwieën kunnen geplaatst worden op of bij het altaar op 'gradines', verhogingen bij het altaar. Wanneer ze apart worden getoond voor verering, moeten ze worden geflankeerd door brandende kaarsen. De relieken worden in staande reliekhouders geplaatst, dit zijn sierlijke behuizingen van metaal, hout of steen die het altaar sieren.
Relikwieën worden gebruikt op feestelijke dagen, net als extra kaarsen en bloemen. Relikwieën kunnen, net als gewaden, altaarbedekkingen en andere voorwerpen die te maken hebben met de goddelijke eredienst, variëren in grootte, materiaal en versiering om de plechtigheid van de liturgie te weerspiegelen. Deze relikwieën worden tijdens de Mis bewierookt.
Als het altaar geen richels (‘gradines’) heeft en het onmogelijk is om ze te maken, kan een relikwie worden tentoongesteld op een sokkel of een gedekte tafel op een geschikte plaats in het heiligdom. Dit wordt ook geflankeerd door kaarsen en een afbeelding van de heilige kan ook passend zijn.
Heilige Schrift
Enkele voorbeelden van Bijbelse passages waarin een vorm ‘reliek’ of werking als van een reliek wordt aangegeven:- Toen het lijk van een man werd aangeraakt door de botten van de profeet Elisa kwam de man weer tot leven en stond hij op
- Een vrouw werd van haar bloeding genezen door simpelweg de zoom van Jezus' mantel aan te raken.
- De tekenen en wonderen die door de apostelen werden gedaan waren zo groot dat mensen met zieken in de straten stonden, zodat als Petrus langsliep tenminste zijn schaduw hen kon 'aanraken'
- Wanneer zakdoeken of schorten die Paulus had aangeraakt op de zieken werden gelegd, werden de mensen genezen en de boze geesten uit hen verdreven.
Catechismus
Apostolische Vaders
Concilies
- 2e Concilie van Nicea (787) -
- 4e Concilie van Lateranen - (1215) -
- Concilie van Trente - (1563) -
Canonieke regels
-
- , Appendix van
- Zie ook binnen het Dossier over "Zalig- en Heiligverklaringsprocessen'
Liturgische voorschriften
Kerkvaders
- H. Johannes Damascenus: aangehaald door Paus Benedictus XVI in
Naar de oude site
