Prijs de Heer die wonderen verricht - Psalm 135, 1-12

Lezing: Psalm 135:1-12

1 Halleluja! Prijs de naam van de Heer, loof Hem, dienaren van de Heer
2 die in het huis van de Heer staan, in de voorhoven van het huis van onze God.
3 Prijs de Heer, want de Heer is goed; zing psalmen voor Zijn naam, want die is lieflijk.
4 Want de Heer heeft Jakob uitgekozen, Israël als Zijn persoonlijk eigendom.
5 Want ík weet: de Heer is groot; onze Heer gaat alle goden te boven.
6 De Heer maakt alles wat Hij wil in de hemel en op de aarde, in de zeeën en alle diepe wateren.
7 Hij doet wolken opstijgen van het einde der aarde, Hij maakt de bliksemflitsen bij de regen, Hij brengt de stormwind uit Zijn schatkamers naar buiten.
8 Hij trof de eerstgeborenen in Egypte, van mens en van dier.
9 Hij zond tekenen en wonderen in uw midden, Egypte, aan de farao en al zijn dienaren.
10 Hij versloeg vele volken en doodde machtige koningen:
11 Sihon, de koning van de Amorieten, en Og, de koning van Basan, en al de koninkrijken van Kanaän.
12 Hun land gaf Hij als erfelijk bezit, als erfelijk bezit aan Zijn volk Israël.

Beste broeders en zusters!

Voor ons hebben wij nu het eerste deel van Psalm 135. Psalm 135 is een liturgische hymne die vele zinspelingen, herinneringen en verwijzingen naar andere Bijbelse teksten bevat. Wij weten dat de teksten van de liturgie vaak zo geformuleerd zijn dat er uit het rijke erfgoed van de Bijbel een brede selectie aan thema's en gebeden gehaald wordt die de reis van de gelovigen begeleiden.

Vandaag gaan wij samen het eerste gedeelte van de psalm doorlopen. (Ps. 135, 1-12)[[b:Ps. 135, 1-12]] De beelden die in dit gedeelte aangewend worden zijn vol van gebed. De tekst begint dan ook met een uitgebreide en nadrukkelijke uitnodiging om de Heer te prijzen. (vers 1-3)[b:Ps. 135, 1-3] De oproep is gericht aan de “dienaren van de Heer die in het huis van de Heer staan, in de voorhoven van het huis van onze God" (vers 1-2)[b:Ps. 135, 1-2].

De context is dus die van een godsdienstige viering die in de tempel plaatsvindt op de uitgekozen gezamenlijke gebedsplaats. Op die plek voelt men duidelijk de aanwezigheid van "onze God", een genadige en goedgunstige God, de God van uitverkiezing en verbond (zie vers 3-4)[b:Ps. 135, 3-4].

Na de oproep tot lofprijzing kondigt iemand de geloofsbelijdenis aan die begint met de woorden "want ík weet" (vers 5)[b:Ps. 135, 5]. Deze geloofsbelijdenis vormt de kern van de lofzang. De gehele hymne toont een verkondiging van de grootheid van de Heer (vers 5)[b:Ps. 135, 5], die duidelijk blijkt uit Zijn wonderbaarlijke daden.

In de hele wereld wordt "in de hemel en op de aarde, in de zeeën en alle diepe wateren" de almacht van God voortdurend geopenbaard. Het is God die de wolken en bliksemflitsen, de regen en stormwinden voortbrengt die Hij als het ware opgeslagen houdt in Zijn "schatkamers" (zie vers 6-7)[b:Ps. 135, 6-7].

Echter, in deze geloofsbelijdenis wordt met name een ander aspect van het optreden van God geprezen. Het betreft namelijk de wonderbaarlijke tussenkomst van God in de geschiedenis. De Schepper laat hier Zijn aangezicht zien als de Verlosser van Zijn volk en als Koning van de wereld. Het volk Israël, dat in gebed bijeengekomen is, wordt herinnerd aan de belangrijkste gebeurtenissen van de uittocht uit Egypte:

wij zien in deze opsomming de belangrijke herinnering aan de Egyptische 'plagen', de plagen die door de Heer zijn teweeggebracht om de overheersers te doen zwichten (zie vers 8-9)[b:Ps. 135, 8-9]. Daarna volgt de herinnering aan de overwinningen die Israël heeft behaald na de lange rondzwerving door de woestijn. Deze zeges worden toegeschreven aan de krachtige tussenkomst van God die "... vele volken versloeg en machtige koningen doodde" (zie vers 10)[b:Ps. 135, 10]. En tot slot gaat de tekst over de diep verlangde bestemming waar lang naar uitgekeken was, het beloofde land: "Hun land gaf Hij als erfelijk bezit, als erfelijk bezit aan Zijn volk Israël" (zie vers 12)[b:Ps. 135, 12].

In de geschiedenis, door al haar zware en haar triomfantelijke gebeurtenissen, wordt de liefde van God voor Zijn volk als het ware concreet en bijna tastbaar. De liturgie heeft de taak om de geschenken van God altijd tegenwoordig en doeltreffend te maken. Dit geldt in het bijzonder voor de Paasviering die de oorsprong is van alle andere vieringen en het hoogste symbool vormt van vrijheid en redding.

Wij zullen nu de spirituele inhoud van de psalm en de daarin beschreven lofprijzing van God samenvatten door de woorden van de Heilige Clemens Romanus voor te dragen. In het lange slotgebed van zijn brief aan de gemeente van Korinthe horen wij de lofprijzing nog een keer. Clemens Romanus schrijft: "zoals in Psalm 135 het aangezicht van God de Verlosser verschenen was, zo komt nu Zijn bescherming, die al eerder aan de voorvaders gegeven werd, tot ons in Christus: "Heer, laat Uw aangezicht over ons schijnen om ons voorspoed en vrede te geven; bescherm ons met Uw machtige hand, red ons van elke zonde met Uw verheven arm en behoudt ons van degenen die ons ten onrechte haten. Schenk ons en alle bewoners van de aarde rust en vrede, zoals U aan onze voorvaderen hebt gegeven toen zij vol overtuiging en met vertrouwen tot U riepen ... Alleen U bent in staat om deze en nog grotere weldaden voor ons te volbrengen. Wij danken U via de hogepriester en beschermer van onze ziel, Jezus Christus. Via Hem wordt U nu glorie en eer geschonken tot in alle eeuwigheid, van generatie op generatie. Amen". Ad Corinthios, [[984|+471+472+476]]

Ja, dit gebed van een paus die in de eerste eeuw na Christus leefde kunnen wij ook nu nog steeds bidden en het beschouwen als ons gebed voor deze tegenwoordige tijd: "Heer, laat Uw aangezicht over ons schijnen om ons voorspoed en vrede te geven. Schenk ons en alle bewoners van de aarde in deze tegenwoordige tijd eendracht en vrede door Jezus Christus, die van generatie op generatie regeert tot in de eeuwigheid. Amen."

Samenvatting voor Duitsprekende pelgrims
Vandaag beschouwen wij Psalm 135. In deze psalm komen drie belangrijke elementen van de godsdienstige viering zoals beschreven in het Oude Testament naar voren. Deze elementen zijn de uitnodiging tot gemeenschappelijke aanbidding, de betuiging van de grootheid van God en de herinnering aan de wonderbaarlijke daden die de Heer heeft verricht uit liefde voor Zijn volk. Voor Israël bestaan deze wonderen vooral uit de bevrijding uit Egypte en het geschenk van het beloofde land.

Lofprijzing, geloofsbelijdenis en herinneren kenmerken ook de liturgie in het Nieuwe Testament: de Kerk. Zij heeft de taak om ons op doeltreffende wijze te herinneren aan de geschenken van God, God te danken en Hem te prijzen. Onze kerkdienst vindt zijn hoogtepunt in de Eucharistie. Door middel van de Eucharistie herdenken wij het offer dat Christus voor ons gemaakt heeft en vieren wij onze verlossing. Zo lezen wij in de eerste brief van Petrus: "(...) u bent een uitverkoren geslacht, (...) opdat u de grote daden zou verkondigen van Hem die u uit de duisternis geroepen heeft tot Zijn wonderbaar licht" (1 Pt. 2, 9)[b:1 Pt. 2, 9].

Begroeting van Duitstalige pelgrims
Ik groet de pelgrims en bezoekers uit de Duitstalige landen van harte. De Kerk nodigt u uit om de Heer te prijzen in de heilige liturgie en Hem te danken voor Zijn zegeningen. Vandaag vraag ik ook om uw gebeden voor de bisschoppensynode die over een paar dagen hier in het Vaticaan zal aanvangen. Ik wens jullie allemaal een aangenaam verblijf in Rome toe. De Heer zegene u allen!