Secundum probatum

"Secundum probatum Ecclesiae morem, sacerdoti cuilibet Missam celebranti aut concelebranti licei stipem oblatam recipere, ut iuxta certam intentionem Missam applicet" -"Volgens een erkend gebruik van de Kerk mag iedere priester die een Mis celebreert of concelebreert, een stipendiumgave aanvaarden om de Mis voor een bepaalde intentie op te dragen." (can. 945 § 1 CIC)[30|+1086].

"Hoewel de Eucharistie de volheid van het sacramentele leven is, is zij geen prijs voor de volmaakten, maar een royaal geneesmiddel en een voedsel voor de zwakken. Deze overtuigingen hebben ook pastorale gevolgen die wij geroepen zijn bezonnen en moedig in overweging te nemen. Vaak gedragen wij ons als controleurs van de genade en niet als helpers. Maar de Kerk is geen douane, zij is het vaderhuis waar plaats is voor ieder met zijn zwaar leven." Evangelii Gaudium, 47[[4984|47]]

Zich bewust van deze genade, willen de gelovigen door middel van het offer zich nauwer verenigen met het eucharistisch offer door er een eigen offer aan toe te voegen en door mee te werken aan de noden van de Kerk en in het bijzonder door bij te dragen aan het onderhoud van haar heilige dienaren.

Op deze manier worden de gelovigen inniger verenigd met Christus Die zichzelf aanbiedt en worden ze in zekere zin nog dieper in de gemeenschap met Hem opgenomen. Dit gebruik wordt niet alleen door de Kerk goedgekeurd, maar ook door haar bevorderd. vgl: in AAS 66 (1974), 308[[[3858]]] vgl: in AAS 83 (1991), 443[[[3704]]]

De apostel Paulus schrijft dat zij die het altaar dienen ook het recht hebben om van het altaar te leven. (1 Kor. 9, 13-14; 1 Tim. 5, 18; Lc. 10, 7)[[b:1 Kor. 9, 13-14; 1 Tim. 5, 18; Lc. 10, 7]] De normen die in de eerste eeuwen zijn verzameld, informeren over gaven die vrijwillig worden aangeboden in de viering van de Eucharistie. Daarvan was een deel bestemd voor de armen, een deel voor de mensa episcopalis en degenen aan wie de bisschop gastvrijheid verleende, een deel voor de eredienst en een deel voor de celebrerende geestelijken of assistenten, volgens een vooraf vastgesteld verdelingscriterium. Vgl. bijvoorbeeld... Vgl. bijvoorbeeld Constitutiones Apostolorum (± 380) II.28,5: " Si autem (diaconus) et lector est, accipiat et ipse una cum presbyteris"; VIII.31,2-3: " Eulogias, quae in mysticis oblationibus supersunt, diaconi ex voluntate episcopi aut presbyterorum distribuant clero...", in F.X. Funk, Didascalia et Constitutiones Apostolorum (Paderborn, 1905; anastatische herdruk 1964), vol. 1, pp. 108-109 en 532-533; Canones Apostolorum (5e eeuw) 41, in C. Kirch, Enchiridion fontium historiae Ecclesiasticae antiquae (Barcelona, 1965 9), nr. 699.

Degenen die offers brachten waren op deze manier op een speciale manier betrokken bij het eucharistisch offer. De giften die werden aangeboden tijdens de Eucharistie, en later ook daarbuiten, werden beschouwd als een beloning voor een weldoener, als een gift ter gelegenheid van de dienst (occasion servitii) die door de priester werd verricht, als een aalmoes en nooit als een "verkoopprijs" voor iets heiligs; dit zou in feite een daad van simonie worden.

In die tijd werd de Mis al op verzoek van de gelovigen opgedragen voor een specifieke intentie, zelfs als dit niet gepaard ging met een gave. Later ontstond de gewoonte om aalmoezen aan te bieden voor de viering van een Mis en geschenken te geven aan de priester of de kerk. Deze praktijk vormt het precedent van het offeren voor de viering van de Mis. Vanaf het einde van de 10e eeuw werden gedenkgiften aangeboden om de viering van de Mis aan te vragen voor een specifieke intentie. In diezelfde periode ontstonden de fundaties, d.w.z. de verplichting om Missen te celebreren voor vooraf bepaalde intenties. Hieruit ontstond de gewoonte om een offer te geven tijdens de Mis, een gewoonte die de Kerk niet alleen goedkeurt, maar zelfs aanbeveelt en bevordert.

De seculiere gewoonte en discipline van de Kerk staan erop dat elk individueel offer gepaard gaat met een afzonderlijke applicatie (toepassing), door de priester, van een Mis die door hem wordt opgedragen. Bovendien leert de katholieke leer, die ook tot uiting komt in de sensus fidelium, het spirituele voordeel en nut, in de economie van genade, voor de personen en doelen waarvoor de priester de Missen die hij celebreert appliceert, evenals, vanuit ditzelfde perspectief, de waarde van herhaalde apllicaties voor dezelfde personen of doelen.

Wat betreft de applicatie in verband waarmee een offer is ontvangen, zoals eerder bedoeld, is herhaaldelijk het verbod uitgesproken om één enkele Mis voor verschillende intenties te gebruiken, waarvoor respectievelijk verschillende offerandes zijn aanvaard.

Deze praktijk, evenals het niet appliceren van één Mis met betrekking tot de aanvaarde offergave, is in strijd met het recht, zoals herhaaldelijk is uitgedrukt in kerkelijke documenten. Zie bijvoorbeeld Heilig... Zie bijvoorbeeld Heilig Officie, Decreet, 24 september 1665, nr. 10, in DH 2030; Heilig Apostolisch Penitentiair, Hoogste Instructie Ecclesiae bona, 15 juli 1984, in Enchiridion Vaticanum S1, nr. 901-912; Congregatie voor de Clerus, Decreet Mos iugiter, cit., 444, art. 1 §1.

Niet minder ongeoorloofd zou de vervanging zijn van de beloofde applicatie in de Mis door alleen een "gebedsintentie" tijdens een viering van het Woord of door een eenvoudige vermelding op bepaalde momenten van de eucharistieviering.

De discipline van de Kerk in deze kwestie, zelfs als we de puur theologische uiteenzettingen buiten beschouwing laten, is duidelijk geïnspireerd door twee orden van overwegingen: rechtvaardigheid tegenover de offeraars, d.w.z. het behoud van het woord dat aan de offeraars gegeven is, en de plicht om zelfs de loutere schijn van "handel" in heilige dingen te vermijden. vgl: CIC canon 947[[[30|+1088]]] vgl: CIC canon 945 § 2[[[30|+2719]]]

In recentere tijden zijn er echter situaties en verzoeken naar voren gekomen die voorstellen om sommige details van de discipline aan te passen, een uitzondering te maken op de universele wet, juist om het essentiële te beschermen.

Daaronder vinden we het tekort aan geestelijken die aan vragen voor Misviering kunnen voldoen, de plicht om deze "niet (te) weigeren en op die manier de devote intentie van hen die het stipendium geven (te) frustreren en hen afhouden van het verwezenlijken van het goede doel" art. 5 § 1[[3704|5]], samen met de opmerking dat het gebruik van Missen, zogenaamd "collectief", "zodra deze praktijk zich excessief uitbreidt, {...} moet deze worden aangemerkt als misbruik dat uiteindelijk kan leiden tot het staken door gelovigen van het gebruik van het geven van stipendia voor het celebreren van Missen ten behoeve van individuele intenties; op die manier zou een zeer oud gebruik verloren gaan dat heilzaam is voor individuele zielen en voor de gehele Kerk" art. 2 § 3[[3704|2]], vormen slechts enkele van de redenen voor de vernieuwingen.

Tegen deze achtergrond vaardigde de toenmalige Congregatie voor de Clerus[d:114] op 22 februari 1991 het Decreet Mos Iugiter[3704] uit.

Het decreet, dat de leerstellige hoekstenen en fundamentele normen van de discipline, die al door de Codex Iuris Canonici[30] waren aanvaard , opnieuw bevestigt, bepaalt dat de priester onder bepaalde voorwaarden, en alleen in die gevallen, toch één enkele Mis mag appliceren voor verschillende intenties, waarvoor hij afzonderlijke offergaven heeft ontvangen.

De geformuleerde voorwaarden waren juist bedoeld om enerzijds de rechtvaardigheid te waarborgen, d.w.z. het behoud van het woord dat aan de offeraars is gegeven, en anderzijds het gevaar, of zelfs de schijn, van "handel" in gewijde dingen af te wenden.

Het was juist het verlangen om dit gevaar uit te sluiten dat het mogelijk maakte om dergelijke disciplinaire veranderingen aan te nemen. Concreet, in dit perspectief, stelt het Decreet bovenal vast dat, alleen in het geval dat de gevers van de offergave naar behoren zijn geïnformeerd en hun instemming hebben betuigd (uitdrukkelijke toestemming), meerdere offergaven mogen worden ingezameld voor één enkele viering van de Mis, en dat deze viering niet dagelijks mag zijn, om te voorkomen dat er een algemene praktijk ontstaat en om het karakter van uitzonderlijkheid te behouden.

Meer dan vierendertig jaar nadat het Decreet Mos Iugiter[3704] van kracht werd, op basis van de sindsdien opgedane ervaring, in antwoord op de opmerkingen, vragen en verzoeken uit verschillende delen van de wereld, van bisschoppen, maar ook van leden van de clerus, van leden van de lekengelovigen en van personen en gemeenschappen van gewijd leven heeft dit Dicasterie[d:541], na alle aspecten van de zaak diepgaand te hebben overwogen en na uitvoerig overleg met de andere betrokken Dicasteries, sive ratione materiae sive alia ratione, het oordeel gerijpt dat er nu nieuwe normen nodig zijn om de zaak te regelen en deze dienovereenkomstig aan te passen.

Met het oog op de wenselijkheid om de regelgeving te actualiseren en tegelijkertijd explicieter te maken in het uitsluiten van bepaalde praktijken die, op misbruik, op verschillende plaatsen zijn voorgekomen, heeft dit Dicasterie[d:541] de publicatie bevolen, en geeft het nu uit, van de volgende normen ter aanvulling van de regelgeving die momenteel van kracht is over deze kwestie:

Art. 1
§ 1 Onverminderd can. 945 CIC[30|+1086+2719], als een provinciaal concilie of de vergadering van de bisschoppen van de kerkprovincie, rekening houdend met omstandigheden zoals bijvoorbeeld het aantal priesters in verhouding tot het aantal aanvragen voor intenties of de sociale en kerkelijke context, binnen de grenzen van de betreffende jurisdictie, het verordent, mogen de priesters meerdere offergaven van verschillende offeraars aanvaarden, ze cumuleren met andere en ze vervullen met één enkele Mis, opgedragen volgens één enkele "collectieve" intentie, indien - en alleen indien - alle offeraars op de hoogte zijn gebracht en uit vrije wil hebben toegestemd.

§ 2 Deze intentie van de offeraars kan nooit verondersteld worden; integendeel, bij gebrek aan uitdrukkelijke toestemming wordt ze altijd verondersteld niet gegeven te zijn.

§ 3 In het in § 1[30|+22] genoemde geval mag de celebrant het offeren van slechts één intentie voor zichzelf houden. vgl: Vgl. cann. 950-952 CIC[[[30|950-952]]]

§ 4 Elke christelijke gemeenschap moet erop letten de mogelijkheid te bieden om dagelijks missen met één intentie te vieren, waarvoor het provinciaal concilie of de vergadering van de bisschoppen van de kerkprovincie een vergoeding vaststelt. vgl: Vgl. can. 952 CIC[[[30|952]]]

Art. 2
Onverminderd can. 905 CIC[30|905] kan de priester, wanneer hij op wettige wijze meer dan eenmaal op dezelfde dag de Eucharistie viert, indien dit noodzakelijk en vereist is door het ware welzijn van de gelovigen, verschillende Missen opdragen, zelfs volgens de "collectieve" intenties, met dien verstande dat hij slechts één offer per dag mag opdragen voor slechts één van de aanvaarde intenties. vgl: Vgl. cann. 950-952 CIC[[[30|950-952]]]

Art. 3
§ 1 Het is vooral nodig om de bepalingen van canon 848 CIC[30|848] in gedachten te houden, die stelt dat de bedienaar, naast de offers die door de bevoegde autoriteit zijn bepaald, niets mag vragen voor de toediening van de Sacramenten, altijd vermijdend dat de meest behoeftigen door armoede verstoken blijven van de hulp van de Sacramenten. Verder moet worden nageleefd hetgeen sterk wordt aanbevolen in canon 945 § 2 CIC[30|+2719], namelijk "de Mis ter intentie van de christengelovigen te celebreren, vooral van degenen die behoeftig zijn." Ook als ze geen stipendium hebben gegeven.

§ 2 Voor de bestemming van de offergaven moet de norm van can. 951 CIC[30|951] worden toegepast, congruis referendo.

§ 3 Met het oog op de specifieke omstandigheden van de specifieke kerk en haar geestelijkheid kan de diocesane bisschop bij bijzondere wet de bestemming van deze offergaven bepalen voor parochies in nood in zijn eigen of andere bisdommen, in het bijzonder in missielanden.

Art. 4
§ 1 Het is de taak van de Ordinarissen om hun respectieve geestelijken en hun volk te instrueren over de inhoud en betekenis van deze normen en toe te zien op de juiste toepassing ervan, waarbij zij erop toezien dat het aantal te celebreren Missen, de intentie, de stipendiumgave en de uitvoering ervan nauwkeurig worden opgetekend in het daartoe bestemde register en dat deze registers jaarlijks worden gecontroleerd, persoonlijk of door anderen. vgl: Vgl. can. 958 CIC[[[30|958]]]

§ 2 Op bijzondere wijze moeten zowel de Ordinarissen als de andere herders van de Kerk erop toezien dat het onderscheid tussen de applicatie van een specifieke Misintentie (ook al is die "collectief") en de eenvoudige overweging tijdens een viering van het Woord of op bepaalde momenten van de Eucharistieviering, voor iedereen heel duidelijk wordt gemaakt.

§ 3 In het bijzonder moet aan iedereen duidelijk worden gemaakt dat het vragen of zelfs aannemen van offergaven in verband met de laatste twee gevallen zeer onrechtmatig is; waar dit gebruik veelvuldig voorkomt, moeten de bevoegde Ordinarissen niet uitsluiten dat er tucht- en/of strafmaatregelen worden genomen om dit betreurenswaardige fenomeen uit te roeien.

Art. 5
Met het oog op de zelfs bovennatuurlijke waarden die verbonden zijn aan de eerbiedwaardige prijzenswaardige praktijk van het ontvangen van het offer, zodat de offergave in een Mis applicatie heeft volgens een specifieke intentie vgl: Vgl. can. 948 CIC[[[30|948]]], ook ter bevordering van het prijzenswaardige gebruik om Misintenties die de overeenkomstige offergaven overschrijden over te brengen naar missielanden, moeten zielenherders ervoor zorgen dat de gelovigen op gepaste wijze worden aangemoedigd om dit gebruik in stand te houden, en waar het verzwakt is, het nieuw leven in te blazen en te bevorderen, ook door gepaste catechese over de novissimi (N.v.d.v.: "laatste dingen") en over de communio sanctorum.

Art. 6
Wanneer de provinciaal concilie of de vergadering van de bisschoppen van de kerkprovincie geen bepalingen ter zake vaststelt, blijven de bepalingen van het decreet Mos Iugiter[3704] van 22 februari 1991 van kracht.

Tien jaar na de inwerkingtreding van de huidige normen, zal het Dicasterium voor de Clerus[d:541] een studie bevorderen van de praktijk en van de geldende normen over dit onderwerp, met het oog op de verificatie van hun toepassing en eventuele actualisering.